تصحیف

تصحیف:مصدر باب تفعیل است به معنی تغییر دادن نقطه و حرکات می باشد و در اصطلاح بدیع تعمدی است که شاعر بکار می برد بدین ترتیب که عمدا کلماتی استخدام می کند که اگر نقطه و حرکاتش تغییر کند آن معنی نیز تغییرخواهد کرد مانند دو کلمه ی بوسه و توشه در این بیت:

مرا بوسه جانا به تصحیف ده  

که درویش را توشه از بوسه به.

شعر اینچنین را مصحف گویند.

درزمانهای قدیم زنی پسری داشته حسن نام که در خدمت سربازی بسر می برده است زن برای مشورت بقران جهت اطلاع از پسرش پیش آخوند کم سوادی می رود وآخوند در قران این آیه را ملاحظه می کند(حسن مآب)و می خواند (حسن مات)*...

چند بیت مصحف از خاقانی ملاحظه می کنیم:

مجلس انس حریفان را هم از تصحیف انس

در تنوره کیمیای جان جان افشانده اند.

آن روز رفت آب غلامان که یوسفی

تصحیف عید شد به بهای محقرش.

عید آمد و من مصحف عید

این نقد بسخته ام به میزان.

جمله در غرقاب اشک و کرده هم سیراب از اشک

خاک غرقاب مصحف را که عطشان دیده اند.

باهرکه انس گیری ازاوسوخته شوی

بنگر که انس چیست مصحف زآتش است.

                                     (جدیری)

*) عاقبت خوش را حسن مرد خوانده بود .